Նախագիծ

9-րդ դաս. փետրվար 2024

<<Կենդանի  օրգանիզմի  քիմիան>> նախագծի  ամփոփում. սովորողները  պատասխանում  են  նախագծի  ուղղորդող  հարցերին, ներկայացնում են իրենց  ենթաթեմաները , կատարում  են  լաբորատոր  փորձերը

Ուղղորդող հարցեր.

  • Որո՞նք  են  անկենդան  և  կենդանի օրգանիզմների  նմանությունները և տարբերությունները

քիմմիան ուոսմնասիրում ա քիմիական տարերը,

նման են իրենց բաղադրոթյամբ ատոմներով,մոլեկուլներով և իոններով։

  • Քանի՞  <<թագավորության>> է   բաժանվում  կենդանի  աշխարհը
  • Որո՞նք են  կենդանի  օրգանիզմի  հիմնական  տարրերը, որոնք նաև անվանում են կենսական  տարրեր`մակրո-, միկրո-, ուլտրատարրերը
  • Ո՞րն է  կենդանի  օրգանիզմի  կառուցվածքային  միավորը, գրեք  նրա  բաղադրությունը
  • Ինչու՞ են  գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝ սպիտակուցների գոյության ձևն  է…»
  • Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի, նուկլեինաթթուների, վիտամինների  գործառույթները  կենդանի  օրգանիզմում
  • Ինչպիսի՞ օրգանական և  անօրգանական  նյութեր  կան  կենդանի  օրգանիզմում
  • Ինչպիսի՞  երևույթ   է  լուսասինթեզը ֆոտոսինթեզը՝ ֆիզիկական, թե՞ քիմիական
  • Ինչպիսի՞  կենսական  միջավայր  է  անհրաժեշտ  բույսի  աճի  համար:

  Լաբորատոր  փորձեր՝  <<Օսլայի  բացահայտման  ռեակցիաները տարբեր  սննդանյութերում>>  

 Բույսերի հիմնական պաշարային  ածխաջուրը՝ օսլան, յոդի լուծույթի  նույնիսկ չնչին կոնցենտրացիայի առկայությամբ ստանում է  մուգ կապույտ  գունավորում (առաջանում է համալիր միացություն)։ Գունավորումը պայմանավորված է ամիլոզի առկայությամբ։ Չնայած ամիլոպեկտինի պարունակությունը օսլայում մի քանի անգամ շատ է ամիլոզի քանակությունից, ամիլոզի  կապույտ  գունավորումը  քողարկում է  ամիլոպեկտինի  կարմրամանուշակագույն  գունավորումը։  Տաքացման հետևանքով համալիրը քայքայվում է, գունավորումն անհետանում, սառչելու դեպքում՝ նորից  հայտնվում։ Այս ռեակցիան թույլ  է տալիս հայտնաբերել միջավայրում օսլայի նույնիսկ աննշան քանակությունը։

Աշխատանքի  համար  անհրաժեշտ  է.

  1. Օսլայի լուծույթներ
  2. Յոդով  գունավորված  օսլայի լուծույթի անգունացում (տաքացնելու դեպքում)
  3. Լուծույթի գունավորման առաջացում (սառեցնելու դեպքում):

Նյութեր և ռեակտիվներ: Կարտոֆիլ, սպիտակ  հաց, բրինձ, խնձոր, օսլայի 1% լուծույթ, Լյուգոլի ռեակտիվ:

Պարագաներ: Փորձանոթներ, կաթոցիչներ, փորձանոթի  բռնիչ

Աշխատանքի ընթացքը. Փորձանոթում պատրաստել օսլայի լուծույթ և  կաթոցիկով կաթեցնել  Լյուգոլի ռեակտիվը առաջանում է կապտամանուշակագույն գունավորում։Փորձանոթների մեջ տեղավորել  տարբեր սննդանյութեր (նախապես հավանգում տրորած), ավելացնել 2-3 մլ թորած ջուր, թափահարել, ավելացնել մի  քանի կաթիլ Լյուգոլի ռեակտիվ։ Փորձանոթներումառաջացած գունավորմամբ եզրակացնել սննդանյութերում օսլայի քանակության մասին։

Գունավորման   արդյունքները   գրանցել   աղյուսակում

Փորձերի համարը՝Հետազոտվող     լուծույթԳունավորումՕսլայի  պարունակություն
1.օսլա
2.սպիտակ   հաց
3.
4.
բրինձ 
կարտոֆիլ
Նախագիծ

գլյուկոզ

ֆոտոսինթեզ

բույսերը ֆոտոսինթեզում են

ֆրուկտոզ սաքարոզ

օսլա

գլիկոգեն

սպիտակուցներ ածխաջրեր

ամեանաթթու

<<Կենդանի  օրգանիզմի  քիմիան>> նախագծի  ամփոփում. սովորողները  պաասխանելու 
են  նախագծի  ուղղորդող հարցերին, ներկայացնելու են իրենց  ենթաթեմաները և կատարելու  են  լաբորատոր փորձերըՆախագծի բովանդակությունը. Կենսական տարրերը` մակրո-, միկրո-, ուլտրատարրեր:Կենդանի և անկենդան աշխարհների  նմանությունները և  տարբերությունները: Բջջի բաղադրությունը՝ կենսաբանորեն ակտիվ նյութերը կյանքի միավորում` բջջում: Սպիտակուցների,Ճարպերի,ածխաջրերի, նուկլեինաթթուների և վիտամինների  դերը  կենդանի օրգանիզմում:

Ուղղորդող  հարցերը`

·      Որո՞նք են կենդանի  օրգանիզմի  հիմնական  տարրերը (մակրո-, միկրո-, ուլտրատարրերը,
թվարկեք )·      Կենդանի  աշխարհը  քանի՞ <<թագավորության>> է  բաժանվում

·        Ո՞րն է  կենդանի օրգանիզմի  կառուցվածքային  միավորը,  ինչպիսի՞կենսաբանորեն  ակտիվ  նյութեր  կան  նրա  բաղադրության մեջ·    Ինչպիսի՞  օրգանական  և  անօրգանական  նյութեր  կան 
կենդանի  օրգանիզմում·        

*Ինչու՞  են  գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝  սպիտակուցների  գոյության  ձևն  է…»

·        Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի,
ճարպերի, նուկլեինաթթուների, վիտամինների  գործառույթները  կենդանի  օրգանիզմում:

Լաբորատոր  փորձեր՝  օսլայի, գլյուկոզի, սախարոզի, սպիտակուցների,
վիտամինների  հայտնաբերման  որակական ռեակցիաներ,
սպիտակուցների բնափոխման ռեակցիաներ:

անփոխարինելի ամենաթթուներ

մակրո տարեր

միկրո տարեր

ռնթ,դնթ-ֆոսֆոր,․/,